Τα τρία βιβλία που φέτος κερδίζουν επάξια τον έπαινο των πλέον παράξενων μυθοπλαστικών κυκλοφοριών δεν είναι άλλα από εκείνα του Τζεφ Βάντερμιερ κάτω από τον γενικό τίτλο: Η τριλογία της Νότιας Ζώνης. Ο συγγραφέας από την πόλη Ταλαχάσι της Φλόριντα θεωρείται ήδη ως ένας συνδυασμός Λάβκραφτ και Κάφκα, ενώ η εκρηκτική φιλοσοφία του ταιριάζει περισσότερο με εκείνη του Χένρυ Ντέιβιντ Θορώ. Οι κριτικοί στις ΗΠΑ έχουν μείνει με το στόμα ανοιχτό για το «φαινόμενο», όπως τον αποκαλούν. Ο Βάντερμιερ όρισε ξανά την έννοια του «αλλόκοτου» (weird) στη λογοτεχνία. O ίδιος έχει γράψει μια σειρά σημαντικών άρθρων για να τεκμηριώσει την άποψή του, με κορυφαίο το: «The uncanny power of weird fiction». Ένα ισχυρό μείγμα αισθητικής και ιστορικής διαδρομής στη λογοτεχνία του φανταστικού. Ανάμεσα στις περιόδους και τα πρόσωπα ξεχωρίζουν οι: Λεονόρα Κάρινγκτον, Κλάιβ Μπάρκερ, Άλφρεντ Κούμπιν, Άμος Τουτουόλα, Ζαν Ρέι, Χαρούκι Μουρακάμι και πλήθος άλλοι.
Βραβευμένος με το κορυφαίο βραβείο Nebula, ο Τζεφ Βάντερμιερ βαδίζει στα χνάρια των ξεχασμένων δασκάλων της επιστημονικής φαντασίας. Το έργο του επιτρέπει ερμηνείες για έναν κόσμο που βρίσκεται σ’ ένα στάδιο ολικής μεταστροφής προς κάτι το άγνωστο. Κόμικ, παλπ λογοτεχνία, σκοτεινό αστικό περιβάλλον, κλιματικές διεκδικήσεις, σουρεαλιστικά ανθρωποειδή εκτός ελέγχου, κλασικός τρόμος και νουάρ είναι μερικές από τις άμεσες επιρροές του συγγραφέα. Από το σώμα τού μέχρι τώρα έργου του ξεχωρίζει Η τριλογία της Νότιας Ζώνης, η οποία αποτελείται από τα εξής μέρη: Αφανισμός, Επιβολή, Αποδοχή (μετάφραση Μιχάλης Μακρόπουλος). Η τριλογία έχει τα χαρακτηριστικά οικολογικού θρίλερ, με πρωταγωνιστές μια ομάδα ερευνητών οι οποίοι εξερευνούν τον μυστήριο όσο και θανάσιμο τόπο με την κωδική ονομασία Περιοχή Χ. Η ομάδα (μία βιολόγος, μία ψυχολόγος, μία ανθρωπολόγος και μία χωρομέτρης) συν τοις άλλοις εξετάζουν την ψυχεδελική φύση της γραφής, στα χνάρια του Θορώ, ενώ στοχάζονται πάνω στο θέμα του επιστημονικού πεσιμισμού, στην παράδοση που άφησε ο Κάφκα.
Συχνά η λογοτεχνία του φανταστικού προδίδει τον εαυτό της. Γίνεται προβλέψιμη, τη στιγμή που θα πρέπει να αναμετράται με το ανεξήγητο. Όμως Η τριλογία της Νότιας Ζώνης καταφέρνει να ανατρέψει τα δεδομένα μέχρι το τέλος. Ο Βάντερμιερ αντιλαμβάνεται τόσο τον άνθρωπο όσο και τη φύση μ’ έναν εντελώς καινούργιο τρόπο. Οι εξερευνητές, σχεδόν αμέσως, «ανακαλύπτουν» ότι κάτι πολύ περίεργο συμβαίνει στην Περιοχή Χ. Το γρασίδι, τα λουλούδια, τα πουλιά, όλα φαίνονται τόσο… ζωντανά. Η ζωή σφύζει από ενέργεια, σε υπερβολικό βαθμό. Παραδεισένια αφθονία, όπου κι αν γυρίσεις το βλέμμα. Αλλά τα μέλη της ομάδας αισθάνονται ότι παρακολουθούνται. Δεν μπορούν να καταλάβουν αν είναι από ανθρώπινο ον ή από την ίδια τη φύση γύρω. Σε μια στιγμή παράνοιας, μία από την ομάδα πιστεύει ότι όλη η Περιοχή Χ δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα προκάλυμμα για έναν δολοφονικό οργανισμό στο στάδιο της πειραματικής του εξέλιξης.
Σταδιακά, η Περιοχή Χ έχει άμεσο αντίκτυπο στους επισκέπτες, οι οποίοι εκδηλώνουν τάσεις απομόνωσης. Το επόμενο στάδιο είναι ενδεχομένως ο φόνος ή η μεταστροφή του χαρακτήρα. Ουδείς γνωρίζει τον τρόπο να γυρίσει πίσω, καθώς η Περιοχή Χ φαίνεται να αδυνατίζει τη μνήμη. Γι’ αυτά τα «συμπτώματα», και πολλά άλλα στη συνέχεια, ένας εκ των πρωταγωνιστών στον Αφανισμό αποφαίνεται πως η περιοχή είναι ένα «μεταβατικό περιβάλλον». Καθώς οι επιστήμονες προχωρούν στην ενδοχώρα, το έδαφος φαίνεται να παίρνει νέα μορφή και σχήμα. Εμφανίζονται αλλόκοτες μορφές που δεν βρίσκουν εύκολα ταίρι στη σημερινή επιστημονική φαντασία ή στη λογοτεχνία γενικότερα: ένα κύμα γεμάτο μάτια, ή ένας τρελαμένος συγγραφέας των «σπηλαίων».
Μέσα στην αμηχανία της, η εκδοτική αγορά κατατάσσει με ευκολία μυθιστορήματα σαν την τριλογία του Τζεφ Βάντερμιερ στην κατηγορία εκείνων που ονομάζονται «μετα-αποκαλυπτικά». Όμως δεν υπάρχει κάτι το μετα-αποκαλυπτικό εδώ. Ο συγγραφέας δεν ενδιαφέρεται τόσο για το πώς τελειώνει η ζωή, αλλά στο κατά πόσο μεταμορφώνεται. Οι επιρροές από το Μέχρι το φάρο της Βιρτζίνια Γουλφ είναι παραπάνω από εμφανείς. Ιδιαίτερα στο σημείο όπου το εξοχικό σπίτι των Ράμσεϊ εγκαταλείπεται και εν συνεχεία καταλαμβάνεται από πουλιά, βατράχια, λάσπη. Η οργιώδης εξάπλωση της φύσης σε όλο της το μεγαλείο. Στη Los Angeles Review of Books δημοσιεύθηκε ένα σημαντικό άρθρο του Ντέιβιντ Τόμπκινς, ο οποίος συνέδεσε άμεσα την Τριλογία της Νότιας Ζώνης με τη συλλογιστική του »«hyperobject», ενός όρου που εισήχθη στον δημόσιο διάλογο των ΗΠΑ από τον κορυφαίο οικολόγο φιλόσοφο Τίμοθυ Μόρτον. Ο όρος, όπως εξηγεί ο δημοσιογράφος, αναφέρεται σε γεγονότα, συστήματα ή διαδικασίες οι οποίες είναι πολύπλοκες, μαζικά διανεμημένες στο χωροχρόνο, και ο άνθρωπος πολύ δύσκολα αντιλαμβάνεται την πραγματική ουσία τους. Όπως για παράδειγμα: μαύρες τρύπες, είδη υπό εξαφάνιση, δομές πυρηνικών υλικών (ουράνιο-πλουτώνιο) που διαλύονται αργά, κλιματική αλλαγή κ.λπ. Όλα τα παραπάνω, σύμφωνα με τη θεωρία, αποτελούν «hyperobjects», τα οποία είναι διάσπαρτα και στα τρία βιβλία της τριλογίας. Ο Βάντερμιερ χρησιμοποιεί την οικολογία σαν μεταφορά ενός κόσμου που είναι καθολικά σχεδόν διαδικτυωμένος, πολύ μεγάλος για να κατανοηθεί, πολύ ορμητικός για να μη σε παρασύρει, και τόσο υπνωτιστικός που οι αληθινές αντιστάσεις είναι ελάχιστες. Ο συγγραφέας που θα μας απασχολήσει σε παγκόσμιο επίπεδο τα επόμενα χρόνια είναι εδώ.
Πηγή: New Yorker
