Η Μαριέττα Πεπελάση είναι συμβουλευτική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια. Έχει γράψει ποίηση και πεζογραφία. Η Φωτεινή είναι το τελευταίο της βιβλίο. Ένα αφήγημα που αποτελείται από μια σειρά ψυχοθεραπευτικών συνεδριών. Όλες μαζί συνθέτουν την οντότητα της Φωτεινής. Μιας γυναίκας που ο χαρακτήρας της διαπλάστηκε στην κόλαση της καταπίεσης, της ταπείνωσης, της ψυχικής βίας. Στην κουβέντα που ακολουθεί, συζητάμε μαζί με την συγγραφέα για τις ψυχικές δυνάμεις του εξαίρετου αυτού αναγνώσματος.
Συνέντευξη στον Νίκο Κουρμουλή
Πείτε μας πως φτάσατε έως την γραφή της Φωτεινής. Ποια ήταν η ανάγκη γι αυτό το βιβλίο;
Η Φωτεινή είναι κατάθεση ψυχής μιας ολόκληρης ζωής τόσο της δικής μου ευαισθησίας, για τα βάσανα των ανθρώπων όσο και για την ανάγκη και την επιθυμία τους να κατανοήσουν τον εαυτό τους και να αλλάξουν τα αδιέξοδα της ζωής τους.
Από πόσα πρόσωπα αποτελείται η Φωτεινή και πως αυτά τα πρόσωπα συνθέτουν αυτή την νέα οντότητα;
Η Φωτεινή θα μπορούσε να είναι ο καθένας από εμάς. Στην πραγματικότητα της αυτογνωσίας δεν ήμαστε ένας άνθρωπος. Η προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου αποτελείται από πολλές ταυτίσεις και η κοινωνικοποίηση και η ωρίμανσή του είναι αποτέλεσμα της συνάντησής του με πολλούς ανθρώπους που τον επηρεάζουν. Μια από τις πιο ουσιαστικές προσπάθειες της ψυχοθεραπείας είναι η διαμόρφωση της δικής του ακέραιης προσωπικότητας. Η Φωτεινή λοιπόν, μέχρι να γίνει αυτό που γίνεται στο τέλος, είναι ο πατέρας της, η μητέρα της, ο αδερφός της, οι δάσκαλοί της, ο σύζυγός της, τα παιδιά της και τόσοι άλλοι.
Πόσο πονάει η αναμόχλευση της μνήμης; Είναι δύσκολο για τον άνθρωπο να βυθιστεί στα τραύματα του και μέσω της ψυχοθεραπείας να γίνει κυρίαρχος της ζωής του;
Η αναβίωση και όχι η απλή διήγηση στη ψυχοθεραπεία είναι αυτό που πονάει. Είναι η ατμόσφαιρα που δημιουργείται μέσα στο θεραπευτικό χώρο που φέρνει σε ουσιαστική επαφή τον θεραπευόμενο με το τραύμα ή τα τραύματα της μνήμης και τότε το πληγωμένο παιδί που κάποτε ήταν και παρέμενε το μεγάλο εμπόδιο της ζωής θέλει να ενηλικιωθεί και να ξεπεράσει αυτό που το είχε καθηλώσει σε φόβους κι ανασφάλειες της παιδικής ηλικίας.
Στο βιβλίο, ο πατέρας και η μητέρα είναι σχεδόν αρχετυπικοί. Πείτε μας μέχρι ποιο βαθμό το γονεϊκό δίδυμο καθορίζει τη ζωή μας;
Το γονεϊκό δίδυμο καθορίζει για πάντα τη ζωή μας. Είναι οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές που μας ακολουθούν με τις νουθεσίες τους, τις συμπεριφορές τους, τα θέλω και τα πρέπει τους, τις επιλογές τους, τους φόβους, τις φιλοδοξίες τους και τόσα άλλα που διαπλάθουν αυτό που ασυνείδητα γίνεται ένας άνθρωπος. Θέλει πολύ κουράγιο για να αναγνωρίσει κανείς ότι δεν είναι ο εαυτός του αλλά ένα επικίνδυνο φορτίο των γονιών του και ότι μπορεί κι έχει τη δύναμη να απαλλαγεί από τις αόρατες εξαρτήσεις των γονεΪκών προτύπων κι απένοχα να βρει τον δικό του εαυτό.
Αναλύστε μας για την προβληματική σχέση της Φωτεινής με την μητέρα της. Πείτε μας γι αυτή τη μάχη μεταξύ των δυο γυναικών.
Στο πρόσωπο της κόρης Φωτεινής, η μητέρα Λίτσα προβάλει όλα όσα στερήθηκε τόσο στην πραγματικότητα όσο και στο φανταστικό της κόσμο. Η μάχη ξεκινά όταν η κόρη αντιδρά και δεν υποτάσσεται στις επιθυμίες της μητέρας της. Η δύναμη της μητέρας είναι τεράστια για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού, και ιδιαίτερα της κόρης, λόγω ταύτισης του φύλου. Στην κόρη μπορεί να παρατηρήσουμε μία ταύτιση με τη μητέρα από φόβο ή μία ένοχη τάση διαφορετικότητας όπου από τη μια υποτάσσεται στη μητρική επιθυμία πράγμα που τη βασανίζει και θέλει να επαναστατήσει αλλά η ενοχή κι ο φόβος την οδηγούν πολλές φορές σε άλλα μονοπάτια αυτοκαταστροφής.
Είναι η ψυχική κακοποίηση μια από τις επιδημίες της εποχής μας;
Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά στην εποχή μας. Η ψυχική κακοποίηση είναι επιδημία γιατί όλος ο πολιτισμός σήμερα, είναι βίαιος προς το άτομο. Αυτό που συμβαίνει στον έξω κόσμο επηρεάζει την οικογένεια κι αυτή με τη σειρά της τον κάθε ένα από τα μέλη της. Ένας βασικός λόγος, είναι η ανυπαρξία της συναισθηματικής επικοινωνίας, απαραίτητο στοιχείο για την ψυχική υγεία του ανθρώπου. Στο σύνολο του πληθυσμού σήμερα είναι άγνωστη η συναισθηματική επαφή, κι αυτό οδηγεί στην αποξένωση του ανθρώπου τόσο στην οικογένεια όσο και στην κοινωνία. Φυσικά υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες για τη βία στην εποχή μας.
Εσείς μέσα από την μεγάλη επαγγελματική σας εμπειρία, τι βλέπετε γύρω σας καθημερινά; Διαπιστώνεται μια απελπισία, ένα μάγκωμα, ένας γογγυσμός. Που οφείλονται αυτά κατά την γνώμη σας
Τα είπατε όλα σε τρεις λέξεις (απελπισία, μάγκωμα, γογγυσμός). Εγώ απλώς συμπληρώνω ότι υπάρχει μια τεράστια απογοήτευση στη φανερή εκδήλωση αυτών των αρνητικών συναισθημάτων, ενώ υποβόσκει τεράστια επιθετικότητα η οποία προς το παρόν δεν μπορεί να εκδηλωθεί. Υπάρχει ο φόβος της τελικής υποταγής στην εξουσία και στους χειρισμούς της ανθρώπινης αξιοπρέπειας μέσα από τη διάλυση των δημοκρατικών σχέσεων τόσο στην οικογένεια όσο και στην παγκόσμια πολιτική σκηνή.
Ποια είναι τα λογοτεχνικά σας ενδιαφέροντα;
Τα λογοτεχνικά μου ενδιαφέροντα αλλάζουν κατά περιόδους, τώρα μου αρέσει και με ενθουσιάζει να απολαμβάνω την Οδύσσεια του Ομήρου. Με μαγεύει η φαντασία που υπάρχει εκεί, οι μύθοι, η γλώσσα.