Είκοσι ένα χρόνια συμπληρώνονται από την έκδοση ενός σημαδιακού μυθιστορήματος για τα σύγχρονα ελληνικά γράμματα. Μιλάμε για το Μια νύχτα με την Κόκκινη, του Κωστή Γκιμοσούλη. Ένα βιβλίο που διαβάστηκε πολύ. Με αφορμή την επικείμενη νέα, συμπληρωμένη έκδοση του εν λόγω έργου από τις Eκδόσεις Καστανιώτη, ο Κωστής Γκιμοσούλης έρχεται να θυμηθεί εκ νέου το ταξίδι εκείνο. Ένα ελεγειακό και συνάμα σπαρακτικό road movie που γέννησε μια γυναίκα ανεμοστρόβιλο: την Κόκκινη. Ζητήσαμε από το συγγραφέα να ξαναφέρει στη μνήμη του, να σκιαγραφήσει ξανά την πρωταγωνίστριά του. Όπως επίσης και να μοιραστεί μαζί μας δυο λόγια για τα τοπία που έχει επισκεφθεί σε όλο τον πλανήτη. Κωστής Γκιμοσούλης, με λόγια δικά του.
Σελίδες για την Κόκκινη
Οι σελίδες ενός βιβλίου έχουν και δεν έχουν σχέση με την Κόκκινη. Η δουλειά που έκανε σε μπαρ της νύχτας απέκλειε τα βιβλία. Παρ’ όλα αυτά, όταν γυρνούσε τα χαράματα στο σπίτι της, δεν μπορούσε να κοιμηθεί και, για να αποφορτιστεί από τα τσιγάρα, τις μουσικές και τις φάτσες, διάβαζε αγαπημένα της βιβλία, όπως την Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι του Κούντερα. Την είδε και στο σινεμά με τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις και τη Ζυλιέτ Μπινός, και καθόλου δεν της άρεσε. Της άρεσε η σιωπή, η μοναξιά και η συντροφιά ενός βιβλίου. Και είχε μερικά που ήταν φανατική αναγνώστριά τους.
Η Κόκκινη είναι ένα βιβλίο που γράφεται σε πρώτο γυναικείο πρόσωπο. Ο έρωτας είναι συναίσθημα; Ναι, είναι. Η αγάπη πάντως δεν είναι. Η αγάπη είναι πράξη ή πράξεις. Ο έρωτας είναι αφορμή για την Κόκκινη ν’ ανακαλύψει τον εαυτό της. Για όλους μας είναι. Μπαίνει σε μια περιπέτεια για τον μεγάλο έρωτά της. Μέχρι τότε, δουλεύει νύχτα. Σε μπαρ, σε καντίνες και άλλα σχετικά.
Η Πάτρα είναι μια πόλη της νύχτας. Όχι μόνο της νύχτας, αλλά τη νύχτα αναπνέει διαφορετικά. Η Κατερίνα, η Κόκκινη δηλαδή, αφήνει πίσω της την Πάτρα και ταξιδεύει. Στην αρχή στην Ήπειρο, με οδηγούς άγνωστους άντρες. Ταξιδεύει με οτοστόπ. Κοιμάται όπου βρει. Ζει με αφορμή τον έρωτά της έξω απ’ τον εαυτό της. Μόνο ο έρωτας και το πένθος για κάτι που χάσαμε το κάνουν αυτό. Μας ξεκουνάνε.
Κάθε πράγμα είναι καινούριο όταν το μάτι του παρατηρητή το βλέπει σαν να είναι η πρώτη φορά. Μόνο ο έρωτας το κάνει αυτό.
Και μετά πάει στην Πάτμο για να συναντήσει την αδελφή της. Η αδελφή της έχει κι ένα παιδί. Η Κόκκινη βλέπει περίεργα το νησί αυτό. Το νησί είναι περίεργο ή η Κατερίνα; Η Κόκκινη βλέπει περίεργα και το παιδί. Το παιδί είναι περίεργο ή η Κατερίνα; Η Κόκκινη ταυτίζεται με το παιδί. Η Κόκκινη γίνεται παιδί.
Όταν επιστρέφει στην Πάτρα, δουλεύει σ’ έναν ψυχίατρο. Ο ψυχίατρος αυτός, που είναι γοητευτικός, την ερωτεύεται. Η Κατερίνα όμως;
Και τότε γίνεται ο μεγάλος σεισμός της Πάτρας. Ένας από τους μεγάλους σεισμούς. Η Πάτρα μοιάζει με πόλη που δεν έχει αύριο. Η Κόκκινη μοιάζει με γυναίκα που δεν έχει ζωή. Την παλιά της ζωή την αφήνει πίσω. Αποκτάει μια καινούρια.
Και ακολουθεί το καρναβάλι της Πάτρας. Το καρναβάλι είναι ιδιαίτερο στην Πάτρα. Ή συμμετέχεις ή φεύγεις. Οι περισσότεροι καλοί Πατρινοί που δεν συμμετέχουν, εκείνες τις μέρες φεύγουν. Το καρναβάλι είναι μια αφορμή. Και για την Πάτρα και για την Κόκκινη.
Γιατί «Κόκκινη»; Γιατί από μαύρη γίνεται κόκκινη. Και αυτά που μας λέει τα γράφει μέσα σ’ ένα βράδυ. Και από μαύρη γίνεται κόκκινη.
Στα μέρη όπου ταξίδεψε η Κόκκινη έχω πάει κι εγώ. Ακόμα κι αν δεν έχω πάει. Πήγα μαζί της. Αυτά είναι τα οφέλη όταν γράφεις ένα βιβλίο. Κι αν ζούσε σήμερα, θα ήταν άντρας ή γυναίκα. Θα ήταν ένας από εμάς. Θα χανόταν μέσα στο πλήθος. Επειδή όλοι οι άνθρωποι έχουν τη δική τους ιστορία. Το δικό τους αποτύπωμα. Το δικό τους μάτι. Το δικό τους δάκρυ και τη δική τους άκρη.
Το Μια νύχτα με την Κόκκινη είναι μια ιστορία δρόμου που το τέλος της δεν σας το λέμε εδώ.
Ταξίδια που έκανα
Έχω ταξιδέψει παντού με τα βιβλία μου. Θα ταξιδέψω κι άλλο. Η φαντασία θέλει και γνώση. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι έχω ταξιδέψει κι έξω απ’ τα βιβλία μου. Χωρίς να είμαι τζάνκι των ταξιδιών και χωρίς να τα πουλάω. Έχω ταξιδέψει για το ταξίδι. Το ταξίδι σε βάζει σε μια ιδιαίτερη κατάσταση απέναντι στο χρόνο και στους καινούριους τόπους. Ξεχνάς τον εαυτό σου και τον ανακαλύπτεις ξανά.
Έχω ταξιδέψει στο μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας, στην Ευρώπη, στην Ασία, στη Βόρεια Αφρική και από τη Νότια Αμερική στην Κολομβία. Στην Ινδία χάνεις την ταυτότητά σου και γίνεσαι ένας άλλος. Στο Νεπάλ κοιτάς τα πόδια της εξαδάκτυλης και τρως μόμος. Στην Κολομβία βλέπεις τους ανθρώπους να κοιμούνται κάτω στο δρόμο, δίχως ούτε ένα χαρτόνι να παρεμβάλλεται. Η φτώχεια είναι φτώχεια, το μέταλ είναι μέταλ και η κοκαΐνη είναι κοκαΐνη πάνω στο μαχαίρι.
Ο ίσκιος του ταξιδιώτη είναι πιο ελαφρύς. Και αυτό που τελικά μου μένει από τα ταξίδια είναι οι αλλιώτικοι ορίζοντες. Τα καινούρια τοπία με τις διαφορετικές συχνότητες. Το άδειο μου κεφάλι. Η καινούρια ζάλη.