του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη
Ένας ευπατρίδης περπατά στη σκοτεινή πλευρά του ερωτισμού
[pl_blockquote cite=“ΖΩΡΖ ΜΠΑΤΑΪΓ”]
Ο ερωτισμός μάς στέλνει στη μοναξιά.
[/pl_blockquote]
Θα φανεί παράξενο, ίσως, ο μετρ του διηγήματος, ο μύστης του θεατρικού λόγου, ο άνθρωπος που άλλαξε την πορεία του θεάτρου και σημάδεψε ανεξίτηλα τη ρωσική αλλά και την παγκόσμια λογοτεχνία, να έχει ασχοληθεί με την πορνογραφία.
Ο Άντον Πάβλοβιτς Τσέχοφ, όμως, προσωπικότητα έντονη και πολυδιάστατη, διατήρησε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του την παιγνιώδη εκείνη διάθεση που έχουν όλοι εκείνοι που αφιερώνουν τη ζωή τους στα μεγάλα και τα σημαντικά. Άνθρωπος ευαίσθητος, έπλασε τους ήρωες των θεατρικών έργων και των διηγημάτων του με ιδιαίτερη τρυφερότητα και αγάπη. Αφουγκραζόταν τις αγωνίες και τα πάθη του ανθρώπου και ανέδειξε χαμηλόφωνα το μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής, έτσι όπως αυτή πάλευε με τα ανταριασμένα κύματα της βιοτής, του έρωτα και της μεταφυσικής αγωνίας του θανάτου.
Ο Άντον Πάβλοβιτς Τσέχοφ κατέκτησε τη δική του θέση στον Όλυμπο της παγκόσμιας λογοτεχνίας και έγινε μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, ξεφεύγοντας από τα στενά όρια της εθνικής λογοτεχνίας της αχανούς ιδιαίτερης πατρίδας του. Από την πρώτη στιγμή τα έργα του απευθύνονταν σ’ ένα ευρύτερο ακροατήριο.
Η «ΓΚΑΛΤΣΟΝΚΑ»* ΚΑΙ Ο ΤΣΕΧΟΦ
Το διήγημα «Η Γκαλτσόνκα» μέχρι σήμερα προκαλεί μεγάλες διαμάχες μεταξύ των συμπατριωτών του μεγάλου ρώσου συγγραφέα. Μια μεγάλη μερίδα θεωρεί ότι δεν ανήκει στη γραφίδα του Τσέχοφ, πιστεύει ότι είναι ένα έργο ανώνυμου δημιουργού που το έγραψε «στο ύφος του Τσέχοφ», προκειμένου να πετύχει μεγαλύτερη διείσδυση στον ευρύτερο κύκλο των αναγνωστών. Η άλλη πλευρά παραθέτει πλήθος επιχειρημάτων υπέρ της άποψης ότι ανήκει στον Τσέχοφ, και το θεωρεί ως ένα μικρό αριστούργημα του μεγάλου δραματουργού.
Το εν λόγω διήγημα δεν περιλαμβάνεται στα Άπαντα του Α. Π. Τσέχοφ, που εκδόθηκαν από τη Σοβιετική Ακαδημία Επιστημών κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980. Ούτως ή άλλως, θα μπορούσε να περιμένει κανείς κάτι τέτοιο, αφού το περιεχόμενό του έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική του τότε κραταιού ΚΚΣΕ.
Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη συλλογή Ρωσική ερωτική πρόζα πριν από μερικά χρόνια και, όπως ήταν φυσικό, τάραξε τα νερά της σεμνότυφης μετασοβιετικής Ρωσίας. Η διαμάχη συνεχίζεται μέχρι σήμερα με εκατέρωθεν βολές για την αυθεντικότητα ή μη του κειμένου.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, όμως, η Γκαλτσόνκα είναι ένα μικρό ερωτογράφημα γραμμένο με ευαισθησία, εξυπνάδα και τόλμη. Χαρακτηριστικά, άλλωστε, που προσιδιάζουν στο χαρακτήρα του Τσέχοφ. Κι ας μη ξεχνάμε ότι όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί ενέδωσαν κάποτε στον «πειρασμό της πορνογραφίας», αποδεικνύοντας πως η μεγάλη λογοτεχνία δεν γνωρίζει σύνορα μεταξύ των ειδών, των σχολών, των χωρών και των λαών.
Αθήνα
Άνοιξη – Καλοκαίρι 2008
* Υποκοριστικό του γυναικείου ονόματος Γκαλίνα, Γκάλια. (Σ.τ.Μ.)