Ένα μυθιστόρημα επικών διαστάσεων για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το βιβλίοο του Αλεξάνταρ Γκάταλιτσα δεν είναι ούτε ένα ακόμα χρονικό, ούτε ένα τυπικό ιστορικό μυθιστόρημα. Είναι ένας σύγχρονος τρόπος να μιλήσει κανείς για το παρελθόν και να το ανακαλέσει σε όλη του την περιπλοκότητα. Ο συγγραφέας παρακολουθεί εβδομήντα και πλέον χαρακτήρες από όλες τις εμπόλεμες πλευρές. Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα των Βαλκανίων των τελευταίων χρόνων
Ο μεγάλος πόλεμος του Αλεξάνταρ Γκάταλιτσα είναι ένα βιβλίο, «ρουφήχτρα». Δεν αφήνει τον αναγνώστη να πάρει ανάσα. Είναι το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς γι αυτό το εντυπωσιακό μυθιστόρημα. Μια επικού ύφους αφήγηση, η οποία κλείνει ένα σημαντικό κενό στην κατανόηση του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, από την μεριά των Βαλκανίων. Ο μεγάλος πόλεμος είναι ένα πλούσιο ανάγνωσμα. Πολλές φορές διαβάζεται και ως δοκίμιο. Αυτό οφείλεται στο εύρος του αντικειμένου και στο υψηλό επίπεδο της ανάλυσης. Ο Γκάταλιτσα έχει αφήσει χώρο σε μερικούς κομβικούς ήρωες του πολέμου, όπως για παράδειγμα ο Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν (ο άσσος της γερμανικής αεροπορίας με το παρατσούκλι: ο «Κόκκινος Βαρώνος»), να ανακατευτούν με καμιά εβδομηνταριά φανταστικούς και πραγματικούς χαρακτήρες, που διατρέχουν το βιβλίο.
Η τεράστια γκάμα χαρακτήρων από πολλά μέρη του πλανήτη, δημιουργούν τη βάση για ένα βιβλίο που ξεπερνά τα εθνικά σύνορα. Ενσκήπτει πάνω σε μυριάδες βιώματα ατόμων κάθε είδους: από στρατιώτες και κατασκόπους, μέχρι καλλιτέχνες και δημοσιογράφους. Οι ιστορίες που ξεδιπλώνονται μέσα στο μυθιστόρημα, διαθέτουν μεγάλο εύρος. Περιλαμβάνουν από καθημερινά γεγονότα, μέχρι κορυφαίες στιγμές ηρωϊσμού. Ο Γκάταλιτσα μέσα σ’αυτό το εύρος των δυνατοτήτων, βάζει την γνώση. Τίποτα στο βιβλίο δεν είναι τετριμμένο ή πολύ ηρωϊκό. Τίποτα δεν εξηγείται με υπερφυσικούς όρους, αλλά δεν είναι και στεγνά ρεαλιστικό. Με αυτούς τους τρόπους ο συγγραφέας καταφέρνει να δώσει μεγάλη ενέργεια στην πλοκή του βιβλίου, έτσι ώστε να μπορέσει να καλύψει άνετα τα τέσσερα και κάτι χρόνια της αιματηρής διαμάχης.
Ένα από τα βασικά στοιχεία που εκπλήσσουν ευχάριστα τον ανανγνώστη, είναι ο συνδυασμός των λογοτεχνικών ειδών. Με μια πρώτη ματιά Ο μεγάλος πόλεμος μοιάζει με ιστορικό μυθιστόρημα. Αν ξύσει κάποιος την επιφάνεια θα ανακαλύψει στοιχεία μαγικού ρεαλισμού, τα οποία διαχέονται στο μυθιστόρημα με απρόσμενα αποτελέσματα. Για παράδειγμα ο συγγραφέας τοποθετεί τα ετοιμοθάνατα κορμιά του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας και της γυναίκας του δίπλα δίπλα, πάνω στο τραπέζι του ιατροδικαστή. Μόνο ο μυθοπλαστικός παθολόγος Δρ Μέχμεντ Ντράχο, ακούει τον επιθανάτιο, ψιθυριστό διάλογο του πριγκιπικού ζεύγους για τον μεγάλο πόλεμο που έρχεται. Αν και αρχικά η ένταξη του μαγικού ρεαλισμού μοιάζει ανακόλουθη και ίσως λίγο δυσάρεστη, σύντομα δείχνει την αφηγηματική της δύναμη, εκτινάσσοντας στα ύψη την δύναμη του μυθιστορήματος.
Θα μπορούσε να πει κάποιος πως Ο μεγάλος πόλεμος, ταιριάζει σε αναγνώστες που έχουν εντριφύσει στην ιστορία του Α΄Π΄Π. Και όμως είναι ένα αναγνωσμα που ταιριάζει σε όλους, διότι πάνω απ’όλα είναι ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα που διαθέτει μεγάλη αυτοπεποίθηση. Έχει γρήγορους ρυθμούς, είναι νευρώδες και με ρέουσα πλοκή. Κάθε σελίδα είναι και μια έκπληξη. Έρχεται σύντομα