Ο Ρομπέρτο Μπολάνιο θεωρούσε πως ο Ντανιέλ Σάδα υπήρξε μακράν ο κορυφαίος λογοτέχνης του Μεξικού, από τη γενιά του. Ο Σάδα διέθετε το τέλειο «αυτί» για τις φωνές της πατρίδας του. Τις αναπαριστούσε σε όλη τους την υποβλητικότητα. Μια πολυφωνική παρέλαση από ουρλιαχτά, γέλια, βία, κατάρες, ψιθύρους, τραγούδια.
Πολλοί συνέκριναν το μπαρόκ ύφος του Σάδα με εκείνο του σημαντικότατου Κουβανού συγγραφέα Χοσέ Λεσάμα Λίμα. Σε αντίθεση με την αποτύπωση της μεθυστικής λαμπρότητας των τροπικών που κυριαρχεί στο έργο του πρώτου, ο Σάδα κατάθεσε την δική του προφορική επινοητικότητα. Την γλώσσα της ερήμου. Ένα μικροκλίμα λέξεων όπου ο πλούτος προέρχεται από τα βάθη της παράδοσης.
Εξωτερικά ο Ντανιέλ Σάδα έμοιαζε με «χασάπη», όπως έλεγε χαριτολογώντας ο Μπολάνιο. Tραχύς, φαλακρός και με παραπανίσια κιλά, μεγάλωσε στις αχανείς εκτάσεις του βορείου Μεξικού. Από νεαρή ηλικία ένιωθε αποσυνάγωγος των μεγάλων πόλεων και της μητροπολιτικής κουλτούρας. Δεν αισθανόταν άνετα με συναδέλφους του που πλασαριζόντουσαν είτε με ύφος κρακ ντίλερ, είτε σαν μποέμ απολιθώματα, είτε σαν τραπεζίτες. Ο πρόωρος θάνατος της συζύγου και η νεφρική του ανεπάρκεια, ήταν μεταξύ άλλων, οι μεγάλες πληγές της ζωής του.
Σε όλη του την καριέρα ο Σάδα μπόλιασε την λογοτεχνική συνθήκη του δευτέρου μισού του 20ου αιώνα. Μια διακριτή φωνή που ξεπρόβαλλε από το σκοτάδι. Συναρπαστικές αφηγηματικές πράξεις, μέσα από ένα απαράμιλλο στυλ. Πέθανε στα 58 του χρόνια και εξέδωσε περίπου 20 βιβλία πεζογραφίας και ποίησης.
Το σύντομο μυθιστόρημα Μία από τις δύο (μετάφραση: Κλαίτη Σωτηριάδου) έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας γλυκόπικρης κομεντί, που παίζει κρυφτό με την σεξουαλική ένταση και την…αμαρτία. Στο βιβλίο πρωταγωνιστούν, οι αδερφές Γκαμάλ. Μεγαλοκοπέλες, ορφανές και απίστευτα όμοιες. Οι δίδυμες Γκλόρια και Κονστιτουσιόν διατηρούν εργαστήριο ραπτικής στο Οκάμπο, μια επαρχιακή πόλη στις ερημιές του βορείου Μεξικού. Μεγαλώνουν σαν ένα ζευγάρι κάκτων, που σπανίως βγαίνει από το σπίτι τους.
Όλα τα προηγούμενα χρόνια έμεναν πιστές στις ραπτομηχανές τους, μέχρι τελικής πτώσεως. Μετά το θανάσιμο δυστύχημα των γονιών τους, η γυναίκα που τις μεγάλωνει, είναι η θεία τους. Κάποια στιγμή η δραστήρια θεία τις καλεί σ’ έναν γάμο, όπου είναι καλεσμένοι και αρκετοί νέοι εργένηδες. Η κηδεμόνας έχει προτείνει επανειλημμένως στις δίδυμες να βρουν έναν τρόπο να διαφοροποιηθούν μεταξύ τους. Αλλά είναι πολύ αργά για την Γκλόρια και την Κονστιτουσιόν. Με τα χρόνια έχουν αναπτύξει ένα ξεκάθαρο ενωτικό πνεύμα. Ουδείς και τίποτα δεν πρόκειται να τις χωρίσει και με κανέναν τρόπο…
Στον γάμο η μία γνωρίζει έναν γοητευτικό εργένη. Τον φιλότιμο Όσκαρ. Ξάφνου η μεταξύ τους ισορροπία ραγίζει. Τα αμφίσημα συναισθήματα της μιας προς την άλλη, που υπέβοσκαν χρόνια, βγαίνουν στην επιφάνεια. Ο δεσμός τους τελικά, μπορεί να είναι μια κατάρα. Πάραυτα οι δίδυμες εξαπατούν τον μνηστήρα επί έξι μήνες, αφήνοντας τον να νομίζει ότι είναι…μία η γυναίκα με την οποία πλαγιάζει…
Μέσα από αυτή την κωμικοτραγική συνομωσία ο Ντανιέλ Σάδα, στοχάζεται πάνω στο πώς οι ειλικρινείς διακηρύξεις περί αγάπης, αφοσίωσης και πίστης, μπορούν να τιναχτούν στον αέρα. Ο Σάδα δεν ρισκάρει να πέσει στη παγίδα του μελό. Οι συχνές παρεμβάσεις του αφηγητή, δίνουν στον αναγνώστη την απαραίτητη απόσταση που χρειάζεται, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι εύκολες ταυτίσεις. Ο συγγραφέας επιμένει στις εσωτερικές σκέψεις των διδύμων, που δίνουν χρώμα στην πλοκή, ζωντανεύοντας το δράμα.
Μία ιδιοσυγκρασιακή, παράξενη ιστορία συναισθηματικών ελιγμών, που δείχνει ξεκάθαρα την εφευρετική πρόζα ενός μεγάλου στυλίστα των λατινοαμερικανικών γραμμάτων.
Πηγή: New York Times