Το τελευταίο βιβλίο της Μαριάννας Τζιαντζή, Αντίο στις αυλές των θαυμάτων, είναι ένα πολιτικό μυθιστόρημα με την κοινωνική έννοια του όρου. Στις 15 Σεπτεμβρίου του 2001 τρεις παλιοί φίλοι ξεκινούν από την Αθήνα για να πάνε στην Ελευσίνα, στην κηδεία του Στέλιου Καζαντζίδη, χωρίς κανείς τους να είναι τυπικός θαυμαστής του τραγουδιστή. Πηγαίνουν για διαφορετικούς λόγους ο καθένας: μια γυναίκα γιατί ελπίζει να ζωντανέψει μια χαμένη αγάπη· ένας άντρας γιατί μπερδεύει την πραγματικότητα με τους εφιάλτες του και ο τρίτος για να πει αντίο σε όλα. Στην συνέντευξη που ακολουθεί η δημοσιογράφος και συγγραφέας, μας εξομολογείται μερικές σκέψεις της τόσο για το μυθιστόρημα, όσο και για την ζωή γύρω μας.
Συνέντευξη στον Νίκο Κουρμουλή
Πείτε μας για για το πως οδηγηθήκατε στην συγγραφή του Αντίο στις αυλές των θαυμάτων
Το υλικό συσσωρευόταν εδώ και χρόνια, με τη μορφή σημειώσεων, διαλόγων, εικόνων, παρατηρήσεων αλλά και νοερών «πρέπει να…». Εννοώ την εσωτερική πίεση ότι έπρεπε να μιλήσω για ανθρώπους και τόπους που έτυχε να γνωρίσω, είτε από πρώτο είτε από δεύτερο ή και τρίτο χέρι, και που δεν θα ήθελα να χαθούν.
Ξετυλίξτε μας τα πορτρέτα των τριών πρωταγωνιστών
Έχουμε και λέμε, Άγγελος, Παύλος και Λένα. Ο Άγγελος, ο νεανικός έρωτας της Λένας, ήταν κάποτε το χαϊδεμένο παιδί της ζωής: όμορφος, χαρισματικός, ανήσυχος, γόνος «καλής οικογενείας», δοσμένος στον αντιδικτατορικό αγώνα και στο όνειρο να αλλάξει τον κόσμο. Ο Άγγελος θα βουλιάξει στην πραγματικότητα της μεταπολίτευσης, ενώ τον Παύλο θα τον συντρίψει το φάντασμα του εκτελεσμένου πατέρα του. Ο Παύλος θα παραδοθεί στο φόβο καιι την τρέλα, ενώ η Λένα για πολλά χρόνια θα ζει στη φως και τη σκιά που άφησε το πέρασμα του Άγγελου από τη ζωή της, όπως θα ζει στο φως και τη σκιά των νεανικών της αυλών των θαυμάτων.
Αυτή η πορεία προς την Ελευσίνα, τι σηματοδοτεί για εσάς
Η πορεία προς την Ελευσίνα είναι ένας αποχαιρετισμός στους χθεσινούς μύθους, ένα αντίο και στη μεταπολεμική αισιοδοξία, στις παλιές βεβαιότητες.
Με τον θάνατο του Καζατζίδη, κλείνει μια περίοδος για το λαϊκό τραγούδι, για την λαϊκή πολιτιστική έκφραση;
Ο θάνατος του λαϊκού τραγουδιού είχε συντελεστεί πολλά χρόνια πριν τον βιολογικό θάνατο του Καζαντζίδη. Εννοώ ο θάνατος της παρηγορητικής λειτουργίας των λαϊκών τραγουδιών και ειδικά της φωνής του Καζαντζίδη. Η συρροή χιλιάδων ανθρώπων στην Ελευσίνα την ημέρα της κηδείας συμβολίζει τον ενταφιασμό μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει πια. Η Ελευσίνα, λίκνο αρχέγονων μυστηρίων και σύμβολο της μεταπολεμικής βιομηχανικής ανάπτυξης, εκπροσωπεί ένα σύγχρονο μυστήριο: το τέλος της διαρκούς προόδου όπως την αντιλαμβανόμασταν παλιότερα.
Όταν ξεθωριάζουν οι μύθοι, πως συνεχίζουν οι αλήθειες;
Οι αλήθειες υπάρχουν ανεξάρτητα από εμάς. Σήμερα οι μύθοι είναι βραχύβιοι και λιγότερο συλλογικοί Αλλάζει ο τρόπος πρόσληψης της πραγματικότητας, αλλάζουν και οι μύθοι που κατασκευάζουμε για να την κάνουμε πιο υποφερτή. τη συνοδεύουν. Και όταν η πραγματικότητα γίνεται αβάσταχτη, όπως συμβαίνει σήμερα, γαντζωνόμαστε στους ατομικούς μας μύθους, στις ατομικές σωσίβιες λέμβους.
Όταν κοιτάτε γύρω σας αυτή την εποχή, τι παρατηρείτε;
Από το «ήταν όλα σιωπηλά γιατί τα ’σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά», έχουμε φτάσει σε μια κατάσταση όπου όλα κραυγάζουν γιατί τα σκιάζει μια απρόσωπη φοβέρα, τα πλακώνει μια σκλαβιά χωρίς ορατές αλυσίδες. Κραυγές σκόρπιες, εκκωφαντικές και άλλο τόσο άναρθρες, κραυγές που δεν έγιναν ακόμα τραγούδι εξέγερσης, ούτε είναι σίγουρο ότι κάποτε θα γίνουν.
Το δημοψήφισμα και ότι ακολούθησε, τι συνέπειες είχε για τον κόσμο που πίστεψε ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα.
Το καλοκαίρι του 2015 δεν χάθηκε απλώς μια μάχη, αλλά ξεκίνησε μια ήττα διαρκείας. Κάποτε την ατομική ήττα, τη συνθηκολόγηση, τουλάχιστον για τους αριστερούς, τη σηματοδοτούσε η υπογραφή της δήλωσης μετανοίας, όμως σήμερα υπογράφουμε χωρίς ν’ αγγίξουμε μολύβι και χαρτί, καμιά φορά χωρίς καν να μας ζητηθεί.
Όταν λέμε κρίση τι εννοούμε ακριβώς;
Η κρίση εκφράζεται στο εποικοδόμημα, τις ιδέες, την καλλιτεχνική δημιουργία, την πολιτική εκπροσώπηση, στις προσωπικές σχέσεις, συχνά με οδυνηρό και βίαιο και τρόπο. Όμως η πηγή της κρίσης βρίσκεται στην παραγωγή, στις αλλαγές που από τη δεκαετία του ’80 συντελούνται στον τρόπο που παράγεται και διανέμεται ο πλούτος σε παγκόσμια κλίμακα Αλλαγές που για την ανάγνωση και την ερμηνεία τους απαιτείται η γλώσσα των αριθμών και της γεωγραφίας, όχι των συναισθημάτων ή των εικόνων. Η λογοτεχνία, τα τραγούδια, το σινεμά αποτυπώνουν το πέρασμα της κρίσης, όμως δεν μπορούν να την ερμηνεύσουν.
Υπάρχουν άραγε οι ανεξερεύνητες αυλές των θαυμάτων;
Υπάρχουν αυλές των θαυμάτων, μόνο που συχνά είτε τις προσπερνάμε, είτε είναι περιφραγμένες και μας απαγορεύεται η είσοδος.
Όταν δεν ασχολείστε με την συγγραφή βιβλίων, τι σας απασχολεί;
Η συγγραφή δεν αρχίζει και ούτε τελειώνει μπροστά στο λευκό χαρτί ή την οθόνη του υπολογιστή. Γύρω μας υπάρχουν αναρίθμητες ιστορίες που γυρεύουν να ειπωθούν, ψίθυροι, φωνές που γυρεύουν να ακουστούν, χρώματα, νήματα, παραμύθια παλιά και νέα. Συχνά μάς πνίγουν τα προβλήματα της επιβίωσης, όμως ο άνθρωπος δεν είναι το άθροισμα των προβλημάτων του.
ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΧΟΛΙΑ