Η μία είναι 45 χρονών, η άλλη εβδομήντα. Η μια έχει γερμανική ταυτότητα, η άλλη αμερικανική, κι ας ζει εδώ και είκοσι χρόνια στην Ιταλία. Η μια είναι ξανθιά, η άλλη έχει αφήσει τα μαλλιά της στο χρώμα της ηλικίας της, γκρίζα. Της μιας η γραφή ξεδιπλώνεται σε συναισθηματικονοσταλγικές νότες, της άλλης έχει ως όπλο του ένα διαβολεμένο υπόγειο χιούμορ. Η μια είναι πρωτοεμφανιζόμενη, η άλλη έχει ήδη είκοσι τρία βιβλία στην πλάτη της. Τι κοινό μπορούν να έχουν αυτές οι τόσο διαφορετικές γυναίκες; Γιατί να βρίσκονται μαζί στριμωγμένες σε αυτό εδώ το κείμενο;
Το πρώτο κοινό στοιχείο τους είναι ότι και οι δύο, αυτό το δύσκολο φθινόπωρο του 2012, έρχονται να προστεθούν στη μεγάλη οικογένεια των ξένων συγγραφέων που χρόνια τώρα εκδίδουν οι Εκδόσεις Καστανιώτη. Το δεύτερο -και σημαντικότερο- είναι ότι και οι δύο, η μία με ένα μόνο βιβλίο, η άλλη με πολλά, έχουν αγαπηθεί από εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο. Από εκατομμύρια αναγνώστες που επιζητούν μεν ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, αλλά θέλουν ταυτόχρονα το ανάγνωσμά τους να κρατιέται σε κάποια επίπεδα, να μην υποτιμά τη νοημοσύνη και την αισθητική τους.
Η πρώτη, η Καταρίνα Χάγκενα, κατάφερε με το πρώτο ήδη μυθιστόρημά της -αυτό το νοσταλγικό, γλυκόπικρο Γεύση από κουκούτσι μήλου- να γίνει η αγαπημένη συγγραφέας των Γερμανών. Μέσα σε ένα χρόνο είχε ξεπεράσει το 1.000.000 αντίτυπα σε πωλήσεις, και το πρόσωπό της, μέσα σε λίγους μήνες, είχε γίνει ένα από τα πιο οικεία και γνώριμα πρόσωπα των ΜΜΕ της πατρίδας της.
Η ιστορία επαναλήφθηκε λίγο αργότερα στη Γαλλία. Σε μια χώρα που σίγουρα δεν ανοίγει εύκολα τις πόρτες της σε ξένους -και μάλιστα Γερμανούς- συγγραφείς, το βιβλίο της Χάγκενα πέρασε σε μικρό χρονικό διάστημα το μισό εκατομμύριο πωλήσεις. Μια έκπληξη για τους πάντες, ακόμα και για την ίδια τη συγγραφέα. Η επιτυχία συνεχίστηκε στις δύο επόμενες χώρες όπου κυκλοφόρησε το Κουκούτσι: στην Ιταλία και στην Ισπανία. Παίζοντας στα εξώφυλλά τους με παραλλαγές το ίδιο κόνσεπτ του κομμένου στα δύο μήλου και των ανθών της μηλιάς, η ισπανική και η ιταλική μετάφραση ξεπέρασαν μέσα σε λίγους μήνες τις 300.000 αντίτυπα.
Ένα κανονικό ευρωπαϊκό μπεστ-σέλερ.
Το μυθιστόρημα αφηγείται ένα ταξίδι. Ένα διπλό ταξίδι. Το ταξίδι μιας γυναίκας στο σπίτι των παιδικών της χρόνων, και ταυτόχρονα ένα ταξίδι στον εσωτερικό της κόσμο. Στα ταξίδια αυτά η ηρωίδα, η Ίρις, θα συναντήσει τον έρωτα και τα γηρατειά (εμφανίζονται με την πιο ύπουλη μορφή αρρώστιας: το Αλτσχάιμερ), τη νοσταλγία και την αυτογνωσία, τη λήθη και τη μνήμη, την τρυφερότητα και την απομυθοποίηση του παρελθόντος. Πόσα πράγματα από αυτά που θυμόμαστε είναι αληθινά, και πόσα συνέπεια της ανάγκης μας; Πόσο οι άνθρωποι που αγαπήσαμε ήταν πραγματικά πρόσωπα και πόσο σκιές που πλάσαμε εμείς οι ίδιοι; Και πόσο το παρελθόν μπορεί να βοηθήσει να ζήσουμε καλύτερα το παρόν μας; Κι όλα αυτά γραμμένα με χιούμορ, με σαρκασμό, με αυτοσαρκασμό.
Η δεύτερη, η Ντόνα Λεόν, γράφει αστυνομικά μυθιστορήματα. Ο ήρωάς της, ο αστυνόμος Μπρουνέτι, είναι ένας άνθρωπος που, ακριβώς επειδή είναι παντρεμένος με μια πλούσια και σνομπ γυναίκα, θα μπορούσε να κάνει μια οποιαδήποτε άλλη δουλειά. Ο Μπρουνέτι όμως αγαπάει τη δουλειά του: όχι δεν του αρέσουν τα πτώματα, το αντίθετο, και πάντα ξεκινάει κάπως βαριεστημένα τις έρευνές του. Γρήγορα όμως παθιάζεται, προσπαθεί να δει ποια είναι η άλλη μεριά του νομίσματος (ένας φόνος που σέβεται τον εαυτό του δεν είναι ποτέ αυτό που φαίνεται) και στο τέλος κατορθώνει πάντα να βρει την άκρη του νήματος. Και το νήμα, στα βιβλία της Λεόν, έχει πάντα τις άκρες του σε κάποιο κρυμμένο σκάνδαλο, σε κάποια προέκταση της διεφθαρμένης σύγχρονης κοινωνίας μας. Κι όλα αυτά, τοποθετημένα πάντα στα βενετσιάνικα στενοσόκακα, εκεί όπου τα κανάλια πλέκονται με τις γέφυρες, και η ομορφιά με τις χειμωνιάτικες ομίχλες.
Η ιστορία του νέου της βιβλίου Ρέκβιεμ για μια γυάλινη πολιτεία διαδραματίζεται ολόκληρη στο νησάκι Μουράνο, εκεί όπου βρίσκονται όλες οι μικρές βιοτεχνίες γυαλιού, αυτές που εξάγουν τα προϊόντα τους σε κάθε γωνιά του κόσμου. Ένας φόνος θα αναστατώσει τη ζωή του Μουράνο, κανένας όμως δεν μπορεί να φανταστεί εκ των προτέρων τις πραγματικές συνέπειες μιας ιστορίας που στην αρχή φαντάζει απλή, απλή και κοινότοπη αλλά -βεβαίως- δεν είναι.
Η Ντόνα Λεόν -το είπαμε ήδη- πουλάει εκατομμύρια αντίτυπα στις ΗΠΑ, στη Βρετανία, στη Γαλλία, στη Γερμανία. Το όνομά της είναι το ίδιο γνωστό και θελκτικό στους οπαδούς του καλού αστυνομικού μυθιστορήματος όσο είναι αυτό του Μάνκελ ή του Ράτκιν. Οι αναγνώστες της περιμένουν κάθε χρόνο τη νέα ιστορία του Μπρουνέτι, κι εκείνη δεν τους χαλάει ποτέ χατίρι, επιστρέφει πάντα στην ώρα της με μια νέα ιστορία (κι έναν πάντα νέο τρόπο δολοφονίας!). Στην Ελλάδα ακόμα δεν έγινε γνωστή όσο θα έπρεπε και όσο της αξίζει. Θέλω να ελπίζω ότι το Ρέκβιεμ για μια γυάλινη πολιτεία, που ανήκει στην πιο πρόσφατη σοδειά βιβλίων της, θα είναι η καλή ευκαιρία να τη γνωρίσουμε όλοι καλύτερα.